AYASOFYA'NIN KUBBESİ ALTINDA GEÇEN 25 YIL Amerikalı mimar Robert L. Van Nice, 27 yaşında başladığı etüdünü 53 yaşında tamamladı ve ortaya tarihi yapı hakkında eşsiz bir çıkardı... Dünya mimarlık tarihinin en büyük eserlerinden biri olan Ayasofya'nın incelenmesine ömrünün 25 yılını veren Robert L. Van Nice adında Amerikalı bir mimar nihayet uzun çalışmalarını tamamlamış ve ortaya bu sanat şaheseri hakkında eşsiz bir etüt çıkarmıştır. Van Nice'ın hikayesi 2. Dünya savaşından önceki günlerde başlamaktadır. 1937 yılında "Masal Şehri" diye hayalinde yaşattığı İstanbul'a geldikten sonra Ayasofya'nın cazibesine kapılan genç adam tek başına 7-8 kişinin ortaya çıkarabileceği işleri başarmış, yaz mevsiminin uzun günlerini akşamın geç saatlerine kadar Ayasofya kubbesi altında geçirmiştir. Van Nice, Ayasofya'nın iç dehlizlerinde çalışarak kazılar yapmış, kış aylarında Boston'daki evine dönerek bu muazzam tapınağın inşaatındaki ince hesapları meydana çıkaracak krokiler çizmiştir. Bu suretle eserin kubbelerine, desteklerine, kemerlerine, dekorlarına ait 400 kadar kroki çıkarmış ve bir o kadar fotoğraf çekmiştir. Van Nice 25 yıl göz nuru döktüğü çalışmalarının mükafatını 53 yaşında elinde iki muazzam ciltlik eserle medeniyet tarihinin karşısına çıkmakla görmüş ve 1.400 yıllık bu mabedi ilk inceleyen mimar olmuştur. Genç mimarın bu çalışmalarına Harvard Üniversitesi destek olmuştur. Van Nice bu çalışmalarında şimdiye kadar bilinmeyen yedi odayı ortaya çıkardığını ifade etmektedir. Zeminden aşağı seviyedeki bu odalara sarkıtılarak inen Van Nice burada yedi asırdan beri kimsenin göremediği Bizans fresklerini görme şansına sahip olmuştur. İran'da bir camide asistanlık yaptıktan sonra MIT mimarlık okulunun teklifi ile Ayasofya etüdünü kabul eden Van Nice, 1941'de savaş sebebiyle Amerika'ya dönmüştür. Çalışmalarına 1946'dan itibaren tekrar devam eden mimar çok iyi derecede Türkçe bilmektedir. İncelemelerinde karısı ve üç çocuğu kendisine refakat etmiş ve sık sık İstanbul'a gelmişlerdir... 1964 |