HAYAT DOKTORU - DR. S. RECEP DOKSAT ASTIM (ASTMA) Astım veya astma denen hastalık nöbetler halinde gelen bir nevi nefes darlığıdır. Her nefes darlığı astım değildir. Nefes darlığının çeşitli sebepleri vardır. Astım da bronşiyal ve kardiyal olmak üzere iki türlüdür. İki çeşit astımın belirtilerini, sebeplerini ve tedavi çarelerini yazıyoruz... Astım tarzında nefes darlığı yapan iki türlü hastalık vardır ki, birinde bozukluk kalpte, diğerinde ise akciğerlerdedir. İkisine de astım denirse de kalpten ileri gelene "astım kardiyal" veya "kalp astması", akciğerlerden ileri gelene de "astım bronşiyal" adı verilir. Kalp astması ekseriya 50 yaşını geçmiş kimselerde kalp yetmezliği sonucu ortaya çıkan nefes darlığı nöbetleridir. Nöbetler en çok gece hasta uyurken husule gelir. Hasta çok defa uykudan şiddetli bir nefes darlığı ile uyanır. Teneffüs derin ve seyrektir, sıkıntı ve boğulma hissi vardır. İlk nöbetlerde hasta pencereye koşar. (Fakat sonraları bunun faydasızlığını anlar.) Ancak oturur vaziyette güçlükle nefes alır. Sırt üstü yatmak ve uyku, nöbetleri tahrik eder. Böyle hastaların kalplerinde yetmezlik başlamasının sebebi tansiyon yüksekliği, böbrek hastalıkları veya aort damarı bozukluğudur. Bronşiyal astma nöbetleri de ekseriya gece gelir. Hasta ancak oturur vaziyette durabilir. Güçlükle nefes alır ve bilhassa güçlükle nefes verir. Nöbet bazen birkaç dakika, bazen saatler, hatta günlerce devam eder. Bronş, nefes borusu demektir. Bu astıma bronşiyal astma denmesinin sebebi nefes borularının (bronşların) büzülerek teneffüsü güçleştirmesinden doğduğu içindir. Her yaşta ortaya çıkabilir. Görülüyor ki her iki astımda birbirine pek benzemektedir. Fakat sebepleri ayrı olduğu için tedavileri de başka başkadır. Astımlı hasta eğer bir çocuksa, bir kalp yetmezliği mevzu bahis olmadığına göre bu bronşiyal bir astmadır. Fakat büyüklerde hele yaşlılarda nöbetin bronşiyal mi, kardiyal mi olduğunu tefrik etmeden tedavi eksik olur. Tedavi için ne yapmalı ? Kalp astmasında morfin rahatlık verir fakat bronşiyal astma da nefes darlığını büsbütün arttırır. Şüpheli ve acele vakalarda her iki astıma da iyi gelen nefes yollarını genişletici ilaçlar, bilhassa "teofillin" cinsi ilaçlar kullanılır. Kalp astmasında kalp yetmezliğinin "dijitalin" cinsi ilaçlarla mutlaka tedavi edilmesi lazımdır. Bronşiyal astımda ise bronş adalelerini daraltan tesirleri bulup izale etmek icap eder. Bu hastaların toz, tüy, gıda, vs. gibi şeylere karşı alerjileri vardır ki nöbetlerde bir alerjik reaksiyondan ibarettir. Ruhi tesirler, iklimde rol oynar. Tedavi için antialerjik ilaçlar, nöbetlerde atrepin, adrenalin ve efedrin kullanılır. Hipnotizma ve telkinden de faydalanmak kabildir. Astımlılar bir doktorun devamlı kontrolünde olurlarsa iyi ederler...1957 |