Darphane i amire, yapılar topluluğundan müteşekkil bir yapıdır. İstanbul, Topkapı sarayı birinci avlusunda Aya İrini kilisesinden başlayarak kuzeybatıya doğru soğuk çeşme kapısına (Gülhane parkı girişi) kadar uzanan eğimli geniş bir arazide yer alır. Arazinin sınırlarını batıda sur-i sultani, kuzeyde Osman Hamdi bey yokuşu belirler. Birinci avluyu soğuk çeşme kapısına bağlayan bu yokuş üzerinde közbekçiler kapısı veya darphane kapısı olarak adlandırılan kemerli bir geçit vardır. Kompleksin ana girişini oluşturan ampir tarzında darphane kapısı ise birinci avludadır. İkinci bir giriş arkeoloji müzesi girişi karşısından sağlanmıştır. Yaklaşık 17 dönümlük bir alana kurulmuş olan darphane arazisi yüksek duvarlarla çevrilidir. Sadrazam Nevşehirli damat İbrahim paşa tarafından darphane olarak yaptırılan kagir binanın 1727'de tamamlandığı bilinmektedir. Günümüzde birinci avluda darphane kapısının sol tarafında bulunan küçük çeşmede üçüncü Selim tuğrası vardır. Darphane yapıları ikinci Mahmud döneminde kapsamlı bir tadilden geçirilmiş ve darphane köşkü inşa edilmiştir. Bu uygulamalarla ilgili kitabelerden birisi darphane kapısındadır. Tarih manzumeleri Pertev paşa tarafından, yazıları da devrin ünlü hattatlarından Yesarizade Mustafa İzzet efendi tarafından yazılan 1832 tarihli kitabelerden bir diğeri de darphane köşkü üzerinde bulunmaktaydı. Hassa mimari Krikor Amira Balyan (1764-1831) yönetiminde başlanan bu uygulamanın bu yıllarda yapılan darphane kapısı ve darphane köşkü dışında bir genişletme ve yenileme çalışması olarak gerçekleştirildiği düşünülmektedir. Alanın kuzeybatısında bulunan yapıların büyük bölümünün günümüze ulaşan karakteri önceki dönem belgelerini taşımakla birlikte bu son müdahalenin kazandırdığı mimari kimliği yansıtmaktadır...2013 |