1926'da Darülelhan'dan Türk musikisi eğitiminin kaldırılması üzerine bir araya gelen dönemin musiki üstatları Darülelhan hoca ve talebeleriyle birlikte. 1. Hafız Kemal Batanay 2. Hafız Zeki Çağlarman 3. neyzen Tevfik 4. Eyüplü Rıza bey 5. kanuni Vital 6. tanburi Dürri Turan 7. Hafız Memduh 8. Neyzen Sait paşa 9. kemani Ferruh 10. udi Ahmet 11. Ali Rıza Sağman 12. Hafız Fahri 13. neyzen Hicabi 14. neyzen İhsan Aziz 15. Hafız Saadettin Kaynak 16. kemani Faik 17. Celal Tokses 18. udi Şemsi 19. Santun Ziya bey 20. Zekiye hanım 21. Abdülkadir Töre 22 Zekaizade Ahmet Irsoy 23. Rauf Yekta 24. muallim Kazım Uz 25. Zahide hanım 26. kemani Kevser 27. kemani Bedriye Hoşgör 28. Hafız Hamdi 29. Sedat Öztoprak 30. Osman Şevki Uludağ 31. Hafız Kemal 32. Vecihe Daryal 33. Hadiye Ötügen 34. kanuni Naime 35. muallim İsmail Hakkı bey |
Osmanlı döneminde İstanbul'da kurulan ilk resmi musiki okulunun adıdır. Okulun ana kaynağı 1914 senesinde kurulmuş Darülbedayi'nin musiki dalıdır. İstanbul şehremaneti'ne bağlı kurulmuş olan Darülbedayi, tiyatro, sahne musikisi, Türk ve batı musikisi türlerinin tümünü bir arada harmanlayan ulusal bir konservatuvardı. Namık Kemal'in oğlu Ali Ekrem Bolayır'ın önermiş olduğu Darü'l elhan anlamca konservatuvar anlamını taşımaktadır. Darülbedayi birisi tiyatro diğeri musiki olarak iki bölüme musiki bölümü şark ve garp olmak üzere iki bölüme ayrılmıştı. Tiyatro bölümünün başına Reşad Rıdvan bey musikinin başına Ali Rıfat Çağatay getirilmişti. İlk çalışmalar Şehzadebaşı'nda Letafet apartmanında başlamış fakat resmi açılışa hazırlandığı sırada birinci dünya savaşı başlayınca müdür Andre Antoine ülkesine geri dönmüş okulun eğitimi ağustos 1914'de ertelenmiştir. Batı musikisi bölümü kapatılmış Türk musikisi bölümü ise çalışmalarına devam etmiştir. Savaş şartları sebebiyle bu bölümde 14 mart 1916'da tamamen kapanmıştır. Darülbedayi'nin kapanmasından sonra yeni bir musiki okulu açılması için maarif nezaretine bir rapor sunan Abdülkadir Töre'nin raporu görüşülerek bir musiki encümeni oluşturulmasına ilerleyen zamanlarda karar verilmiştir. Eski evkaf nazırı ve Washington büyük elçisi besteci Yusuf Ziya paşa başkanlığındaki musiki encümenince hazırlanan talimat gereği musiki hocası yetiştirecek Darü'l elhan kurulduğu bildirilmiştir. Okulun adı Ziya paşa teklifi ile konmuş olup nağmeler evi anlamını taşımaktadır. Musiki encümeni ve darü'l elhan talimatnamesi beşinci Mehmed Reşad'ın irade i seniyesi 9 aralık 1916 ve meclis i vükela kararı ile 1 ocak 1917 ile kabul edilmiştir. Bu talimatla kadın ve erkeklerin ayrı ayrı öğrenim görmesi ve halka musiki icrası ile görevli fasıl heyetleri kurulması buyrulmuştur. Darü'l elhan'ın ilk mekanı Cağaloğlu himaye i etfal sokağında bulunmakta olan kagir binadır. İlerleyen zamanlarda faaliyetler Şehzadebaşı Fevziye caddesi inas ( kadınlar ) ve zükur ( erkekler ) için iki ayrı ahşap konakta sürdürmüştür. Faaliyette bulunduğu son bina damat İbrahim paşa külliyesi arkasında bulunmaktaydı bugün o sokak Darülelhan sokağı olarak bilinmektedir. Kurumun kuruluş amacı musikinin bilimsel yöntemlerle öğretimi ve eski Türk bestecilerinin eserlerine hayat verebilmekti. Dört yıl süren eğitim sürecinde Türk musikisi ağırlıklı nota, solfej, ilahi, ayin i şerif gibi derslerle ney, keman, tanbur, ud, kanun, lavta, kudüm, santur, def gibi çalgıların öğretimi ve gına ( şarkı söyleme ) eğitimi yer almış bunlara ek arp, viyolonsel, alto, piyano ile genel musiki tarihi ve armoni gibi dersler verilmiştir. Darü'l elhan Ziya paşanın başkanlığında besteci Rahmi bey, udi Ali Rıfat bey, Bebekli Refik Talat beyden oluşan kurulan yönetim kadrosuyla bir süre hizmet verdikten sonra savaş yenilgisi, İstanbul'un işgali gibi zorluklara dayanamamıştır. 1918'de erkekler kısmı kapatılmış kalan sekiz kişilik kadrosu ve şark musikisi eğitimi veren kadınlar kısmı kalmıştır. Bölümün eğitici kadrosunda öne çıkanlar Rauf Yekta bey, Zekaizade hafız Ahmed efendi, Levon Hancıyan ve muzıka ı hümayun'dan muallim İsmail Hakkı bey idi. 14 eylül 1923'de Darü'l elhan İstanbul valisi Haydar Yuluğ'un özel alakasıyla ve Musa Süreyya beyin yönetiminde belediyeye bağlı olarak tekrar açılmıştır. 1926'da Türk musikisi eğitimi kurumdan kaldırılmıştır. |